Üsküdar

Üsküdar İstanbul'un Anadolu Yakası'nın bir ilçesidir. Üsküdar İlçesi, kuzeyden Beykoz, kuzeydoğudan Ümraniye, doğudan Ataşehir, güneyden Kadıköy ilçeleri ve batıdan İstanbul Boğazıyla çevrilidir.
33 mahalleden oluşan Üsküdar İlçesinin nüfusu, 2013 ADNKS verilerine göre 534.636 kişi olarak tespit edilmiştir. 1926 yılına kadar il statüsünde olan Üsküdar aynı yıl yapılan yasal düzenlemeyle ilçe statüsüne getirilip İstanbul'a bağlanmıştır. 1930'da Kadıköy ve Beykoz'un, 1987'de Ümraniye'nin Üsküdar'dan ayrılarak ilçe olmaları, 2008'de de Örnek, Esatpaşa ve Fetih mahallelerinin Ataşehir ilçesine bağlanmasıyla bugünkü sınırlarına ulaşmıştır.

Tarihi

Üsküdar, Anadolu’nun çok eski yerleşimlerindendir. Milattan önce Hrisopolis adı ile Halkedon’a (Kadıköy) bağlı bir köy olarak bulunduğu belirlenmiştir. Bizans devrinde Üsküdar İskelesi Öküz Limanı adı ile hizmet vermiştir.

Boğazı kullanan gemilerin vergi ödedikleri, yük alıp yük boşalttıkları bu liman, deniz ulaşımı ile doğu ve batı kültürlerinin buluşma noktası olarak egemenlik ilişkilerinin karşılaşma mevkiinde önemli tarihi olaylara tanıklık etmiştir. Bilinen tarihi süreçte Perslerin, Makedonyalıların, Romalıların, Arapların ve Haçlıların egemen oldukları bu topraklar M.S.1352 yılından itibaren Müslüman Türk milletinin egemenliğine girmiş, seçkin kültür merkezlerinin başında yer almıştır.

İsmi açısından muhtelif rivayetler var ise de, inandırıcı ve makul olanı, Üsküdar’ın Latince’de Scudarie(menzil) isminden dönüştüğüdür. Uygun yaşama şartları sebebiyle maddi ve manevi kültürlere beşiklik etmiş, Avrupa ve Asya kıtalarının kucaklaştığı geçit noktasında bulunmanın yüklediği misyona Üsküdar sahip çıkmıştır. Bu sebeple Anadolu’da yeşeren Türk-İslam medeniyetini İstanbul ve Balkanlara taşıyan, ulema ve evliyaya bugüne kadar ev sahipliği yapmıştır.

İstanbul’un fethinden sonra, şehir bütünlüğü içinde mutena bir iskan semti olarak, huzur ve sükun arayanların yaşadığı bölge özelliğini bugüne kadar korumuştur.

1867 yılında yürürlüğe konulan vilayetler nizamnamesine göre İstanbul vilayeti beş mutasarrıflık ve yedi kaza olarak teşkilatlanmıştır. Sancaklar arasında yer alan Üsküdar, 1924 yılında bütün sancaklar il yapılınca, il olmuş ise de, 1926 yılında İl İdaresi Kanunu ile tekrar ilçe haline getirilmiştir.

Ulaşım

İlçenin ulaşım açısından taşıdığı önem günümüzde de sürmektedir. Eskiden Üsküdar ile Kabataş ve Sirkeci arasında yapılan araba vapuru seferlerine, Boğaziçi Köprüsü'nün açılmasından bir süre sonra son verilmiştir. Araba vapuru seferleri günümüzde Harem İskelesi ile Sirkeci arasında yapılmaktadır. Bu iskele çevresinde bulunan Anadolu Yakası Otobüs Terminali olan Harem Otogarı, Anadolu'daki çeşitli merkezlerle İstanbul arasında yapılan karayolu ulaşımında eskisi kadar olmasa da hala önemli bir yer tutmaktadır.

Boğaziçi Köprüsü'nün Anadolu yakasındaki ayağı ilçe sınırları içindedir. Eskiden E-5 olarak tanınan D-100 Karayolu Harem'e kadar uzanır. Bu karayolundan Uzunçayır mevkiindeki köprülü kavşakla ayrılan çevre yolu Boğaziçi Köprüsü'ne ulaşır. Bu çevre yolundan Küçük Çamlıca eteklerinden ayrılan bir başka yol Fatih Sultan Mehmet Köprüsü çevre yoluyla bağlantı sağlar.

İlçe, karayollarının önem kazanmasından bu yana suyolu ulaşımından yeterince yararlanamamaktadır. İstanbul Boğazı kıyısındaki bazı iskelelerle (Üsküdar, Kuzguncuk, Beylerbeyi, Çengelköy, Kandilli) karşı kıyıdaki belli iskeleler arasında (Üsküdar-Eminönü) şehir hatları vapurlarıyla tarifeli seferler yapılmaktadır. Üsküdar İskelesi'yle Beşiktaş, Kabataş ve Sirkeci arasında yapılan “motor” seferleri de halkın ulaşım gereksinmesini karşılaması açısından önem taşır.

2013 yılında tamamlanan Marmaray Projesiyle İstanbul'un önemli ulaşım ve ticaret merkezi Üsküdar oldu. Marmaray Projesi tamamlandığı zaman Üsküdar'da yeni bir yeraltı istasyonu hizmete açıldı.

Üsküdar Resimleri

Kaynak